ЗОРКА ПАЭТА НАД ОРШАЙ УЗЫШЛА
Прамяністая зорка Максіма Багдановіча незгасальна ззяе на небасхіле беларускай літаратуры побач са слыннымі сынамі Беларусі – песнярамі Янкам Купалам і Якубам Коласам. Наш зямляк Янка Сіпакоў калісьці сказаў: “Ён навучыў, здаецца, гаварыць па-беларуску нават кіпарысы”. Паэт пражыў толькі 25 гадоў, большая частка кароткага жыццёвага шляху прайшла ўдалечыні ад Радзімы. І тым не менш, яго спадчына – каштоўны брыльянт, кожная грань якога раскрывае непаўторны талент Багдановіча.
У Аршанскім музеі У. Караткевіча працуе выстава “Мая душа, як ястраб дзікі, што рвецца ў неба на прастор”. Прысвечана экспазіцыя 120-годдзю з дня нараджэння Максіма Багдановіча. Будучы паэт з’явіўся на свет 9 снежня 1891 года ў Мінску. Яго бацькі, Адам Ягоравіч Багдановіч і Марыя Апанасаўна Мякота, былі інтэлігентнымі, адукаванымі людзьмі. Адам Ягоравіч цікавіўся этнаграфіяй, фальклорам і мовазнаўствам, Марыя Апанасаўна настаўнічала. На жаль, маці паэта заўчасна памёрла ад сухотаў. Бацька ажаніўся з Аляксандрай Волжынай, роднай сястрой жонкі М. Горкага, але яна памёрла пры родах. Прайшло некалькі гадоў, і бацька прывёў у хату новую гаспадыню – родную сястру маці Максіма – Аляксандру Апанасаўну Мякоту.
На адкрыцці выставы ў музеі У. Караткевіча сабраліся прыхільнікі творчасці беларускага класіка. Гродзенскі музей Максіма Багдановіча прадставіла дырэктар установы культуры Святлана Мікалаеўна Рапецкая. Яна прапанавала паглядзець кінафільм “Дух Максіма Багдановіча”, зняты студэнтамі-журналістамі Гродзенскага дзяржуніверсітэта. На прэзентацыі выставы выступілі аршанскія паэты: Яўгенія Казлова, Канстанцін Нілаў, Марыя Дзмітранок, гучалі песні на словы Багдановіча ў выкананні У. Радаўні, вучні чыталі на памяць вершы беларускага класіка. Супрацоўніца музея Вольга Пашковіч зазначыла, што для У. Караткевіча Багдановіч быў прыкладам самаахвярнай любові да Радзімы. Уладзімір Сямёнавіч прысвяціў свайму літаратурнаму “куміру” верш і эсэ “Летапісец”, у якім трапна назваў Багдановіча “самотнай зоркай”.
Выстава “Мая душа, як ястраб дзікі, што рвецца ў неба на прастор” з фондаў Гродзенскага музея М. Багдановіча дазваляе даведацца пра цікавыя факты з жыцця паэта. Сярод экспанатаў выставы – дакументы, лісты, фотаздымкі сям’і аўтара “Слуцкіх ткачых”… А вось і яго першы і, на жаль, адзіны зборнік “Вянок”, “палымянае сэрца” творчасці. Невялікая кніжачка, пад сціплай вокладкай якой сабраны сапраўдныя паэтычныя шэдэўры. Багдановіч пераканаў усіх песімістаў: на беларускай мове можна стварыць і трыялет, і санет, і рандо, і іншыя класічныя вершаваныя формы. Максім Кніжнік, як іншы раз падпісваў свае творы Багдановіч, пакінуў нашчадкам цудоўны скарб, навучыў нас з пяшчотай адносіцца да матчынага слова.
Адправіцца ў Гродзенскі музей наведвальнікі выставы могуць завочна: на вялікіх фотаздымках: кабінет бацькі, пакоі маці і дзяцей, гасцёўня. Падчас адкрыцця выставы дырэктар установы культуры Святлана Мікалаеўна Рапецкая правяла цікавую і змястоўную экскурсію (на здымку).
Цікавы факт з біяграфіі Багдановіча, які прымушае задумацца. У сям’і паэта размаўлялі па-руску. Але лад, звычкі, густы былі беларускія. Дзецям расказвалі беларускія казкі, спявалі беларускія песні. Сэрца Багдановіча заўсёды імкнулася да роднага краю. Ён прасіў: “Ты прабач, ты прымі свайго сына…” Праз гады наш зямляк адрасуе творцу наступныя радкі: “Бо як ёсць у народа такія – не загіне давеку народ”.
Марына СЯМАШКА.
Фота аўтара.